Dyspepsja - niestrawność

Dyspepsja występuje bardzo często. Przewlekłe lub nawracające objawy dyspeptyczne zgłasza rocznie 20 – 30% populacji. Ocenia się, że większość przypadków przewlekłej dyspepsji stanowi dyspepsja czynnościowa:

- zespół zaburzeń poposiłkowych (postprandial distress syndrome – PDS)

- zespół bólu w nadbrzuszu ( epigastric pain syndrome – EPS)

Etiologia i patogeneza

W przypadku dyspepsji czynnościowej wysuwa się różne hipotezy:

1/ zwiększone wydzielanie kwasu solnego w żołądku połączone z nadmierną wrażliwością błony śluzowej na kwas, zwłaszcza w dwunastnicy;

2/ zaburzenia motoryczne górnego odcinka przewodu pokarmowego, polegające na opóźnionym opróżnianiu żołądka lub refluksie dwunastniczo - żołądkowym;

3/ nadmierna, opaczna reakcja trzewna na objętość pokarmu, jego konsystencję lub temperaturę.

Objawy:

Dyspepsja czynnościowa jest niejednorodnym zespołem. Nie ma takiego objawu, który występowałby u wszystkich chorych z dyspepsją czynnosciową.

Objawy dyspeptyczne obejmują:

1/ poposiłkowe uczucie pełności – nieprzyjemne uczucie zalegania pokarmu w żołądku

2/ wczesne uczucie sytości – uczucie przepełnienia żołądka występujące wkrótce  po rozpoczęciu jedzenia, nieproporcjonalne do ilości spożytego pokarmu, które nie pozwala dokończyć posiłku

3/ ból lub pieczenie w nadbrzuszu, subiektywne nieprzyjemne uczucie gorąca. Uczucie pieczenia ograniczone do nadbrzusza  nie jest nazywane zgagą, jeśli nie promieniuje do okolicy zamostkowej.

Niektórzy chorzy wiążą dolegliwości z rodzajem posiłków i czasem ich Spożywania. Z reguły dolegliwości występują tylko w ciągu dnia, bardzo rzadko zaburzają sen. Rytm wypróżnień jest zwykle prawidłowy, w przeciwieństwie do chorych z zespołem jelita drażliwego. Zgaga nie jest objawem  charakterystycznym choroby. Niemniej może współistnieć z dolegliwościami żołądkowo - dwunastniczymi i nie wyklucza rozpoznania dyspepsji czynnościowej, jeżeli się utrzymuje pomimo przyjmowania leków hamujących wydzielanie kwasu solnego we właściwych dawkach. Inne objawy z zakresu górnego odcinka przewodu pokarmowego, takie jak uciążliwe, nawracające odbijanie, nudności i wymioty bez wykrywalnej przyczyny organicznej oraz regurgitacja i ruminacja (przeżuwanie) również są wyłączone z kategorii dyspepsji i wyodrębnione jako oddzielne zespoły zaburzeń czynnościowych.

Leczenie farmakologiczne

1/ Leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego (stosowane doraźnie) - inhibitory pompy protonowej, H₂ – blok ery

2/ Leki pro kinetyczne – metoklopramid i cisapryd (zwłaszcza u tych chorych, u których dominuje nie ból, lecz dyskomfort w nadbrzuszu

3/ Leki osłaniające błonę śluzową żołądka

4/ Leki rozkurczowe (gdy dominuje ból)

5/ Leki przeciwdepresyjne, gdy objawom dyspeptycznym towarzyszą wyraźne zaburzenia depresyjne 

Porada

Należy znaleźć tło choroby, odróżnić dyspepsję organiczna od czynnościowej.     Wskazać na konieczność wykonania badań w celu wykrycia dyspepsji o ustalonej organicznej lub metabolicznej przyczynie, która ustąpi całkowicie lub częściowo po wyleczeniu choroby podstawowej. Dopytać chorego jakie leki przyjmuje, gdyż mogą wywoływać dyspepsję. Zaproponować zmianę stylu życia i sposobu odżywiania: zaprzestanie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu, kawy, mocnej herbaty i ostrych przypraw, unikanie potraw smażonych czy grillowanych, przyjmowanie częstych ale nieobfitych posiłków.

Leki OTC - bez recepty

Leki poprawiające trawienie, np.

Enzyvit tabletki – preparat przyspiesza proces trawienia i odciąża przewód pokarmowy. Wspomaga właściwe trawienie białek, węglowodanów i tłuszczów, czyli odpowiedni rozkład substancji odżywczych na czynniki o prostszej budowie, łatwiej przyswajalne przez organizm.

Skład:

  bromelina, enzym hydrolizujący (rozkładający) białka, występujący w owocach ananasa (Ananas comosus). Ułatwiając trawienie przyczynia się do zwiększenia przyswajania białek, a tym samym do lepszego ich wykorzystania przez nasz organizm. Cząsteczki składowe białek - aminokwasy, docierają wraz z krwią do tkanek, gdzie uczestniczą budowie białek w strukturach mięsni, a także są składnikiem hormonów i enzymów.

  papaina, enzym otrzymywany z owoców papai (Carica papaya), umożliwiający wstępne trawienie białek (szczególnie pochodzenia zwierzęcego). Podobnie jak bromelina poprawia wchłanianie białek i dzięki temu nasz organizm może pełniej wykorzystywać substancje dostarczane wraz z pożywieniem. Papaina może również rozkładać strukturę białkową ściany i błony komórkowej bakterii i grzybów oraz pasożytów obecnych w przewodzie.

  pankreatyna, wyciąg z trzustki zawierający protezę, amylazę i lipazę. Proteza to enzym odpowiadający za trawienie białek, czyli rozkład związków białkowych na substancje o prostszej budowie, łatwo przyswajalne przez organizm człowieka. Enzym trawiący węglowodany to amylaza, której działanie polega na rozkładzie skrobi i glikogenu do wielocukrów (oligosacharydów), dwucukrów (maltozy) i cukrów prostych (glukozy) oraz enzym trawiący tłuszcze - lipazę, która hydrolizuje tłuszcze na glicerol i kwasy tłuszczowe.

  wyciąg z korzenia goryczki (Gentiana lutea), charakteryzujący się obecnością substancji goryczkowych. Najważniejsze z nich to alkaloidy: gencjopikryna i gencjomaryna. Substancje goryczkowe wykazują właściwości drażniące kubki smakowe na języku, a także pobudzają wydzielanie soków żołądkowych, śliny, żółci, przez co ułatwiają procesy trawienia i wchłaniania tłuszczów. Goryczka okazuje się pomocna przy braku apetytu, zaburzeniach trawienia, działa też ogólnie wzmacniająco na organizm.           

Wskazania: dyskomfort po spożyciu posiłku, uczucie ciężkości i pełności w nadbrzuszu, spożycie ciężkostrawnych posiłków, u osób starszych mających fizjologicznie zmniejszone wydzielanie soków trawiennych

GASTROVAL  kapsułki - preparat zawierający naturalne, aktywne enzymy i ekstrakty roślinne poprawiające trawienie.

Skład: 5 mg EnzyBlend (enzymy otrzymane z grzyba Aspergillus), 25 mg korzenia goryczki żółtej Gentiana lutea), 25 mg korzenia mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale), 25mg wyciągu z suchych nasion ostropestu plamistego (Silybum marianum) (80% sylimaryny, 30% sylibiny)

Wskazania: zaburzenia trawienia.

NURSEA TRAWIENIE Z KOMPLEKSEM OCHRONNYM DLA WĄTROBY tabletki -  Skojarzone działanie ekstraktu z karczocha i ekstraktu z ostryżu długiego, poprzez pobudzanie procesów żółciotwórczych i żółciopędnych, wspomaga trawienie tłuszczów i produktów cieżkostrawnych.

Skład: Suchy ekstrakt z kłącza ostryżu długiego - 150 mg, Suchy ekstrakt z ziela karczocha - 150 mg, Witamina B6 - 0,5 mg, Witamina B2 - 0,4 mg, Witamina B1 - 0,35 mg

OGRODY ZDROWIA TRAWIENIE tabletki- stanowi uzupełnienie diety w składniki ułatwiające trawienie i przyswajanie pokarmów w szczególności tłustych i trudno strawnych.

Skład: 200 mg suchego wyciągu z czarnej rzepy, 50 mg kwasu dehydrocholowego, 35 mg suchego wyciągu z karczocha, 15 mg olejku miętowego.

Wskazania: Preparat zalecany jest w celu uzupełnienia diety w składniki ułatwiające trawienie i przyswajane pokarmów w szczególności tłustych i trudno strawnych.

PRODIGESTIN UŁATWIA TRAWIENIE (płyn) - usprawnia procesy trawienne

Skład:

·        Papaina pochodząca z soku papai jest enzymem trawiennym uczestniczącym w rozkładzie białka (w szczególności pochodzenia zwierzęcego).

·        Amylaza odpowiedzialna jest za rozkład skrobi i innych wielocukrów, zaś lipaza ma zdolność rozkładu tłuszczów.

·        Sok z Aloesu nie tylko pobudza wydzielanie soku żołądkowego i ogranicza dolegliwości układu trawiennego, ale także pomaga w usprawnieniu procesów metabolicznych przyczyniając sie do homeostazy organizmu.

·        Siemię lniane posiada działanie osłonowe oraz stabilizuje układ pokarmowy. Zawiera kwasy tłuszczowe omega 3 i 6, a wraz z babką płesznik dostarcza błonnik pokarmowy, niezbędny w kształtowaniu prawidłowych procesów trawiennych.

·        Fruktooligosacharydy (prebiotyki) wspomagają rozwój pożytecznej flory bakteryjnej i poprawiają stan jelit.

·        Ekstrakt z yukki zawiera enzymy, saponiny, chlorofil oraz antyoksydanty. Produkt nie zawiera cukru, soli, barwników.