Chociaż kobiety żyją statystycznie dłużej od mężczyzn, to jednak nie oznacza to wcale, że mniej chorują. Wręcz przeciwnie, wydaje się, że narażone są na więcej schorzeń. Choroby, z którymi panie trafiają do lekarza, a w dalszej kolejności do apteki, dotyczą często narządów moczowo – płciowych, z uwagi na ich specyficzną budowę i fizjologię. Warto więc nieco obszerniej omówić ten temat oraz podać sprawdzone metody zapobiegania i leczenia, widziane przede wszystkim z punktu widzenia farmaceuty. Omawiając choroby kobiece świadomie pominąłem menopauzę oraz dość skrótowo potraktowałem zespół napięcia przedmiesiączkowego. Schorzenia te wymagają bowiem osobnego omówienia, do czego zachęcam w kolejnych cyklach.
Upławy
Prawie
każda dorosła kobieta może zaobserwować u siebie wydzielinę z dróg rodnych. Jej
obecność nie musi od razu oznaczać schorzenia. Niestety często upławy pojawiają
się w wyniku stanów chorobowych.
Co to są upławy?
Upławami
nazywa się każdą niekrwawą wydzielinę z kobiecych dróg rodnych. Prawidłowa
wydzielina z dróg rodnych składa się z:
·
wydzieliny gruczołów przedsionkowych większych (Bartholina) i mniejszych
(Skenego),
·
przesięku i złuszczonych komórek ściany pochwy,
·
ze śluzu szyjkowego,
·
wydzieliny z gruczołów błony śluzowej macicy i jajowodów.
Najczęściej
wydzieliny fizjologiczne są niezbyt obfite, śluzowe, bezbarwne bądź białawe.
Pojawiają się cyklicznie (najczęściej w połowie cyklu, na kilka dni przed
jajeczkowaniem). Ich ilość zwiększa się wtedy wyraźnie i dziennie może wynosić
nawet 30 ml (objętość 2 dużych łyżek). Pojawiającym się upławom nie towarzyszą
z reguły inne objawy (świąd, pieczenie, ból przy stosunku płciowym, bóle
brzucha). Brak objawów u partnera również może wskazywać na fizjologiczny
charakter upławów.
Odczyn
prawidłowych upławów jest kwaśny w wyniku działania pałeczek kwasu mlekowego,
co powoduje ich specyficzny zapach, nieco stęchły po rozkładzie. Fizjologiczna
wydzielina nie ma nieprzyjemnego zapachu.
Nawet
obfite upławy nie zawsze świadczą o stanie chorobowym i nie wymagają leczenia,
choć czasem są odczuwane przez kobiety jako nieprzyjemne. Fizjologicznie
pochodzą m.in. z przedsionka pochwy, gdy w wyniku ekscytacji płciowej głównie
gruczoły przedsionkowe większe (Bartholina) produkują duże ilości śluzu
ułatwiające wprowadzenie prącia do pochwy. Również w okresie dojrzewania
płciowego w wyniku "burzy hormonalnej" dziewczęta skarżą się na
obfitą, białawą wydzielinę z pochwy.
Do
wzmożonego wydzielania upławów może także dojść pod wpływem drażnienia
mechanicznego pochwy, np. oddziaływania spirali wewnątrzmacicznej czy kapturka
naszyjkowego. Powodem mogą też być ciała obce wprowadzone do pochwy w celu
masturbacji.
Co powinno wzbudzić niepokój?
Upławy
chorobowe najczęściej są bardziej obfite. Mają inny kolor: żółtawy, zielonkawy,
różowy oraz nieprzyjemny zapach. Mogą im towarzyszyć niemiłe doznania w czasie
stosunków płciowych, częste oddawanie moczu, czy bóle podbrzusza. Obecność
niepokojących objawów u partnera (bóle, świąd, pieczenie, zaburzenie w
oddawaniu moczu) może również wskazywać na chorobowe (zakaźne) pochodzenie
upławów. Powodują uczucie dyskomfortu, pieczenia i świądu. Czasem występują
stany podgorączkowe i dreszcze. Przyczyną zakażenia są drobnoustroje
przenoszone drogą płciową. Innym źródłem upławów może być zakażenie drożdżakami
lub często spotykane u kobiet w okresie przekwitania zanikowe zapalenie pochwy
(spowodowane zaburzeniami hormonalnymi). Występują one przede wszystkim w
zakażeniu pochwy i sromu.
Przewlekłe
używanie tamponów czy podkładek higienicznych utrudniające odpływ wydzieliny i
dostęp powietrza do pochwy może wtórnie spowodować rozwój beztlenowców i opisane
objawy.
Co robić?
W wielu przypadkach udaje się
je zlikwidować przy pomocy prostych zabiegów leczniczych i wzmożenia higieny.
Zastosowanie preparatu Lactovaginal w postaci kapsułek
dopochwowych, który zapobiega zmianom we florze bakteryjnej pochwy i chroni
przed nadmiernym rozmnażaniem drożdży, pleśni i grzybów w połączeniu z
odpowiednią higieną własną i partnera, przynosi bardzo często oczekiwany efekt.
Preparaty
ziołowe (Vagosan, Vagolavit, Feminosept)
dostępne w każdej aptece i sklepie zielarskim są niezwykle pomocne w leczeniu
zakażeń sromu i pochwy. Mają działanie ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne
i regenerujące podrażnioną błonę śluzową. Inną możliwością jest stosowanie
preparatu Tantum Rosa, leku działającego przeciwzapalnie,
przeciwbólowo i antyseptycznie, którego substancją czynną jest benzydamina.
Podobnie jak preparaty ziołowe, może być stosowany do przemywań okolic
intymnych oraz w formie irygacji.
Należy jednak pamiętać, że irygacja pochwy jest zalecana tylko w przypadku
wystąpienia zmian chorobowych w obrębie sromu i pochwy. Jej częste stosowanie
bez wskazań leczniczych prowadzi do wypłukania fizjologicznej flory i może
powodować rozwój drożdżycy, zapalenia pochwy a nawet zakażenia przydatków czy
macicy. Prawidłowa flora bakteryjna odradza się w 72 godz. po irygacji. Jeśli
irygacje stosuje się częściej, można spowodować trwałe zmiany wywołane
nadmiernym wzrostem bakterii beztlenowych. Dlatego, jak w każdym przypadku,
należy zachować umiar.
Niezbędny kontakt z
ginekologiem.
W
każdym przypadku stwierdzenia upławów doradzam jednak kontakt z ginekologiem.
Tylko on może prawidłowo rozpoznać i skutecznie wyleczyć choroby, które
powodują upławy. W celu wyjaśnienia przyczyny dolegliwości często oprócz
wywiadu i oglądania narządów płciowych lekarz decyduje się na badanie
mikroskopowe wydzieliny lub jej posiew bakteriologiczny. Czasem może okazać się
konieczna biopsja błony śluzowej macicy i USG przezpochwowe narządu rodnego.
Leczenie może także objąć partnera.
Leczenie
Upławy
są leczone często przypadkowo, wieloma lekami i nierzadko nieskutecznie.
Zastosowanie terapii jest właściwe jedynie po ustaleniu przyczyny i miejsca
pochodzenia wydzieliny. Podawanie leków przeciwzapalnych i antybiotyków w
przypadku wzmożonej, fizjologicznej lub powstałej pod wpływem stresu wydzieliny
może doprowadzić do wyjałowienia pochwy i zaburzenia mechanizmów obronnych, co
zagraża rozwojem patologicznej flory bakteryjnej. Z drugiej strony, nie leczone
przewlekłe stany zapalne narządu rodnego mogą spowodować zapalenie przydatków
czy niepłodność. Dlatego też w przypadku pojawienia się wydzieliny odmiennej od
zwykle występującej kobieta powinna zgłosić się do specjalisty.
Jak zapobiegać?
Gdy zauważamy za mało śluzu w czasie współżycia i
stosunki są bolesne to dla uniknięcia nadżerek, mięśniaków, stanów zapalnych
należy przed stosunkiem oliwką dla dzieci zwilżyć własny srom i swojego
męża. W poważnym stopniu zabezpiecza to kobietę przed skłonnością do
stanów zapalnych narządów rodnych. Zachowania takie zmniejszą możliwość
występowania upławów i poprawią tym samym komfort życia kobiety.
Zapalenie pochwy
Pochwa
sąsiaduje z ujściem cewki moczowej i odbytu, dlatego jest narażona na
wszelkiego rodzaju zakażenia. Czynniki sprzyjające stanom zapalnym to:
·
urazy mechaniczne - powstałe podczas stosunków, masturbacji lub zakładania
tamponów;
·
urazy termiczne - płukanie pochwy zbyt gorącymi roztworami;
·
urazy chemiczne - płukanie pochwy środkami dezynfekującymi o zbyt
silnym stężeniu;
·
drobnoustroje chorobotwórcze.
Do
objawów zapalenia pochwy należą upławy, świąd i pieczenie.
Leczenie jest dość proste i polega na miejscowym lub sporadycznym stosowaniu środków bakteriobójczych, grzybobójczych, odkażających lub przeciwzapalnych. Najczęściej dochodzi do nawrotów grzybiczego zapalenia pochwy. Jego leczenie jest długotrwałe i żmudne.
Leczenie jest dość proste i polega na miejscowym lub sporadycznym stosowaniu środków bakteriobójczych, grzybobójczych, odkażających lub przeciwzapalnych. Najczęściej dochodzi do nawrotów grzybiczego zapalenia pochwy. Jego leczenie jest długotrwałe i żmudne.
Zapalenie szyjki macicy
Jest
najczęstszą chorobą narządów płciowych kobiety. Źródłem zakażenia jest pochwa,
skąd bogata flora bakteryjna lub wirusowa atakuje szyjkę macicy. Zapalenie nie
daje objawów bólowych, świądu lub pieczenia, jedynym sygnałem tego stanu są
upławy. Zapalenie można rozpoznać, oglądając szyjkę we wzierniku - jeżeli
doszło do infekcji, jest ona zaczerwieniona, niekiedy lekko przerośnięta.
Diagnostykę dopełniają rozmazy i posiewy pobrane z szyjki macicy.
Leczenie polega na miejscowym podawaniu gałek, tabletek lub żeli. Sporadycznie stosuje się antybiotyki lub sulfonamidy.
Leczenie polega na miejscowym podawaniu gałek, tabletek lub żeli. Sporadycznie stosuje się antybiotyki lub sulfonamidy.
Zapalenie przydatków
Przydatki to wspólne określenie jajników i jajowodów. Organy te leżą tuż przy sobie, toteż w stanach zapalnych zazwyczaj razem są objęte chorobą.
Do ostrego zapalenia dochodzi najczęściej drogą wstępującą - flora bakteryjna wędruje z pochwy poprzez macicę do przydatków. Kobieta odczuwa wtedy silny ból w dole brzucha, ma wysoką temperaturę, czasami wymioty, zdarzają się też omdlenia.
Niekiedy ostre zapalenie przydatków powoduje objawy bardzo podobne do objawów ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego lub skręcania się torbieli jajnika.
Leczenie ostrego zapalenia przydatków polega na ogólnym i dopochwowym podawaniu antybiotyków lub sulfonamidów oraz środków przeciwbólowych.
Przewlekłe zapalenie przydatków jest najczęściej procesem zejściowym zapalenia ostrego. W jego wyniku dochodzi do powstania zrostów przydatków z okolicznymi tkankami. Same zrosty mogą powodować ból, a nawet niewielki proces zapalny w miednicy mniejszej znacznie go nasila.
Leczenie jest takie samo jak w ostrym zapaleniu przydatków. Po złagodzeniu pierwszych objawów poleca się leczenie sanatoryjne połączone np. ze stosowaniem tamponów borowinowych. Nie są one dostępne w aptece.
Przydatki to wspólne określenie jajników i jajowodów. Organy te leżą tuż przy sobie, toteż w stanach zapalnych zazwyczaj razem są objęte chorobą.
Do ostrego zapalenia dochodzi najczęściej drogą wstępującą - flora bakteryjna wędruje z pochwy poprzez macicę do przydatków. Kobieta odczuwa wtedy silny ból w dole brzucha, ma wysoką temperaturę, czasami wymioty, zdarzają się też omdlenia.
Niekiedy ostre zapalenie przydatków powoduje objawy bardzo podobne do objawów ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego lub skręcania się torbieli jajnika.
Leczenie ostrego zapalenia przydatków polega na ogólnym i dopochwowym podawaniu antybiotyków lub sulfonamidów oraz środków przeciwbólowych.
Przewlekłe zapalenie przydatków jest najczęściej procesem zejściowym zapalenia ostrego. W jego wyniku dochodzi do powstania zrostów przydatków z okolicznymi tkankami. Same zrosty mogą powodować ból, a nawet niewielki proces zapalny w miednicy mniejszej znacznie go nasila.
Leczenie jest takie samo jak w ostrym zapaleniu przydatków. Po złagodzeniu pierwszych objawów poleca się leczenie sanatoryjne połączone np. ze stosowaniem tamponów borowinowych. Nie są one dostępne w aptece.
Borowiny (torfy, peloidy torfowe)
należą do naturalnych substancji mineralnych, powstałych w skutek butwienia
części roślinnych w środowisku wodnym z niewielkim dostępem powietrza i
udziałem drobnoustrojów. Po rozdrobnieniu i zmieszaniu z wodą stosowane są w
postaci papki głównie do kąpieli, zawijań i okładów.
Podstawowym zadaniem zabiegów borowinowych jest przegrzanie tkanek powodujące lepsze ich dotlenienie i odżywienie, przyspieszenie utylizacji produktów przemiany materii i usunięcie metabolitów wysiłkowych. Poza działaniem odkwaszającym na drodze chemicznej stwierdzono także właściwości przeciwzapalne. Zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, po zabiegach borowinowych wzrasta poziom hormonu luteinizujacego, natomiast poziom insuliny w surowicy krwi ulega obniżeniu.
W ginekologii stosowanie zawijań, kąpieli i kolumnizacji przyczynia się do powiększenia macicy przy jej niedorozwoju, z występującą jednocześnie niedoczynnością hormonalna jajników. W niedomodze jajników po zawijaniach i tamponach borowinowych następuje poprawa, wzrasta poziom estradiolu i progesteronu oraz wydzielanie z moczem adrenaliny i noradrenaliny bez zmian w zakresie poziomu gonadotropin. (pobudzający wpływ borowiny na jajniki). W przewlekłych zapaleniach pochwy i szyjki macicy tampony borowinowe poprawiają stan kliniczny oraz częściowo zmniejszają pod względem ilościowym i jakościowym florę bakteryjną.. Skuteczne również w niepłodności czynnościowej oraz w przedwczesnym przekwitaniu (wyrównanie lub przywrócenie cykli miesiączkowych i złagodzenie towarzyszących objawów).
Tampony dopochwowe (kolumnizacja)- dobrze rozdrobnioną borowinę lub pastę borowinową sterylizuje się przed wykonaniem zabiegu. w temperaturze około 100°C. przez 20-30 min. Temperatura papki 42-44°C, czas zabiegu 10-20 min. maksymalnie 30 min. Tampony stosuje się 3-5 razy tygodniowo. Po usunięciu tamponów należy wykonać płukanie pochwy wyjałowioną wodą o temp. 38-40°C.
Podstawowym zadaniem zabiegów borowinowych jest przegrzanie tkanek powodujące lepsze ich dotlenienie i odżywienie, przyspieszenie utylizacji produktów przemiany materii i usunięcie metabolitów wysiłkowych. Poza działaniem odkwaszającym na drodze chemicznej stwierdzono także właściwości przeciwzapalne. Zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, po zabiegach borowinowych wzrasta poziom hormonu luteinizujacego, natomiast poziom insuliny w surowicy krwi ulega obniżeniu.
W ginekologii stosowanie zawijań, kąpieli i kolumnizacji przyczynia się do powiększenia macicy przy jej niedorozwoju, z występującą jednocześnie niedoczynnością hormonalna jajników. W niedomodze jajników po zawijaniach i tamponach borowinowych następuje poprawa, wzrasta poziom estradiolu i progesteronu oraz wydzielanie z moczem adrenaliny i noradrenaliny bez zmian w zakresie poziomu gonadotropin. (pobudzający wpływ borowiny na jajniki). W przewlekłych zapaleniach pochwy i szyjki macicy tampony borowinowe poprawiają stan kliniczny oraz częściowo zmniejszają pod względem ilościowym i jakościowym florę bakteryjną.. Skuteczne również w niepłodności czynnościowej oraz w przedwczesnym przekwitaniu (wyrównanie lub przywrócenie cykli miesiączkowych i złagodzenie towarzyszących objawów).
Tampony dopochwowe (kolumnizacja)- dobrze rozdrobnioną borowinę lub pastę borowinową sterylizuje się przed wykonaniem zabiegu. w temperaturze około 100°C. przez 20-30 min. Temperatura papki 42-44°C, czas zabiegu 10-20 min. maksymalnie 30 min. Tampony stosuje się 3-5 razy tygodniowo. Po usunięciu tamponów należy wykonać płukanie pochwy wyjałowioną wodą o temp. 38-40°C.
Bolesne miesiączki
Silne
dolegliwości bólowe, które towarzyszą menstruacji, to powszechny problem
nastolatek i młodych kobiet. Zazwyczaj ustępują przed 30 rokiem życia lub po
urodzeniu pierwszego dziecka. Czasami są tak bolesne, że zmuszają kobiety do
pozostawania w łóżku przez 2 – 3 dni, co niekorzystnie wpływa na ich życie
zawodowe i towarzyskie. W czasie krwawienia najczęściej występuje ból w dole
brzucha połączony z silnymi skurczami. W te dni wiele kobiet skarży się również
na bóle głowy, krzyża, osłabienie i pogorszenie nastroju. Czasem pojawiają się
także zaburzenia pokarmowe, takie jak wzdęcia, zaparcia, biegunki, nudności i
wymioty. Opisane dolegliwości z reguły pojawiają się pierwszego dnia
krwawienia, w następnych dniach stają się mniej uciążliwe lub zanikają. Mogą
się jednak utrzymywać przez cały czas trwania menstruacji.
Powtarzające
się bolesne miesiączki mogą mieć bardzo poważne przyczyny, takie jak
niedorozwój lub wadliwa budowa macicy, włókniaki, guzy czy przewlekłe stany
zapalne narządów rodnych, dlatego warto skontaktować się w tej sprawie z
ginekologiem. Jeżeli badanie nie wykaże niczego niepokojącego, to znak, że
cierpimy na pierwotne bolesne miesiączkowanie, a przyczyną bólu są bardzo silne
skurcze macicy, które mogą utrudniać odpływ krwi z tego narządu. Wówczas
dolegliwości te nie wymagają leczenia specjalistycznego, a z odczuwanym bólem
musimy sobie radzić samodzielnie.
Ból
towarzyszący miesiączce różni się od innych rodzajów bólu, przede wszystkim ze
względu na przyczyny, które go wywołują. Pierwszą z nich są silne skurcze
macicy. Druga to wysokie stężenie prostaglandyn, wywierających wielokierunkowy
wpływ na funkcjonowanie organizmu, w tym na powstawanie i odczuwanie bólu.
W
przypadku bólu miesiączkowego zwykła tabletka przeciwbólowa zawierająca ibuprofen,
naproksen, czy ketoprofen może okazać się mało skuteczna. Warto
wówczas sięgnąć po lek złożony – Vegantalgin H, który działa
równocześnie przeciwbólowo i rozkurczowo. Pierwszy ze składników – butylobromek
hioscyny, powoduje zwiotczenie mięśni gładkich w układzie moczowo – płciowym,
drugi składnik – paracetamol, podnosi próg wrażliwości na ból, dzieki zcemu
bóle podbrzusza, głowy, krzyża, piersi i mięśni są odczuwane mniej intensywnie.
Działanie rozkurczające na mięśnie gładkie macicy wykazują również preparaty: No-Spa,
Galospa.
Silniejsze działanie rozkurczające posiada preparat Buscopan, obecnie dostępny bez recepty
Nie
polecam preparatów kwasu acetylosalicowego (Asprocol, Polopiryna,
Aspiryna), ponieważ mogą one zwiększyć krwawienie i przedłużyć czas jego
trwania. Z leków homeopatycznych godne polecenia są: Actaea racemosa 9 CH oraz
Colocynthis 9 CH.
Ze
sposobów niefarmakologicznych skuteczne są masaże brzucha z zastosowaniem
olejku lawendowego o silnym działaniu rozkurczowym. Dobrze jest też zacząć pić
napary ziołowe z rumianku rzymskiego, liści malin lub mięty na 2-3 dni przed
spodziewana menstruacją. Mają one łagodne działanie rozkurczowe. Przy bolesnych
miesiączkach ważna jest także odpowiednia dieta. Należy unikać potraw
wzdymających, ostro przyprawionych, słonych i ciężkostrawnych oraz zrezygnować
z mocnej kawy, herbaty i coca-coli na rzecz naparów ziołowych lub wody
mineralnej.
Zespół napięcia przedmiesiączkowego
Zespół
napięcia przedmiesiączkowego jest dolegliwością dotykającą zarówno nastolatki,
jak i kobiety dojrzałe. Przyczyn tych zaburzeń jest wiele od otyłości lub
nadmiernego wychudzenia począwszy, poprzez różnorodne nieprawidłowości
hormonalne, do nowotworów włącznie. Związane są one głównie z anatomią i
fizjologią organizmu, ale nie można zapominać o stresach, negatywnych przeżyciach
i innych czynnikach wywierających niekorzystny wpływ na złożone mechanizmy
cyklu miesięcznego.
Szacuje się, że co miesiąc przed
menstruacją przynajmniej 30% kobiet wpada w depresję. Napięcie miesiączkowe ma
wiele objawów, m.in. ospałość, drażliwość, brak energii, poczucie bezradności,
wrogie nastawienie do otoczenia, mała odporność na hałas, niska samoocena,
depresja, uczucie niepewności, niski poziom libido (popędu seksualnego),
niejasny niepokój o przyszłość oraz wyjątkowo silne pragnienie miłości. W
czasie menstruacji napięcie i rozdrażnienie wprawdzie słabną, uldze tej jednak
towarzyszy często depresja utrzymująca się dopóty, dopóki nie wzrośnie poziom
estrogenu.
Leczenie
farmakologiczne.
W zespole napięcia
przedmiesiączkowego stosowane są środki antykoncepcyjne, leki moczopędne, leki
przeciwlękowe, preparaty zawierające bromokryptynę. W aptece często zwracam
uwagę pań na preparaty magnezu, cynku, preparaty zawierające kwas gamma –
linolenowy (na bazie wiesiołka, ogórecznika, zarodków pszenicy i dyni).
Z homeopatii godny polecenia
jest MASTODYNON N - lek pochodzenia
roślinnego, regulujący zaburzenia równowagi hormonalnej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz