Czy cierpisz na zespół przewlekłego zmęczenia - sprawdź?!

Zespół chronicznego zmęczenia

Niedawno w wiadomościach wieczornych podano informację, że Polacy są jednym z najbardziej zestresowanych narodów świata. Obserwuję to na co dzień w aptece. Pacjenci skarżąc się na rozdrażnienie, bezsenność, częste migreny, osłabienie lub wręcz całkowity brak sił, proszą o poradę. Chciałbym przybliżyć ten problem i zaproponować ciekawe formy terapii. 

Osoby stale zmęczone postrzegane są często jako hipochondrycy i neurastenicy. Jest to jednak objaw, którego nie powinno się lekceważyć, gdyż może się za nim kryć tzw. zespół przewlekłego zmęczenia. Nie jest on związany z przymusowym leżeniem w łóżku, długotrwałym wysiłkiem, ale także nie ustępuje po odpoczynku i upośledza czynności życiowe. W języku potocznym często słyszymy, „nie mam napędu” lub „mam obniżony nastrój”, być może jest to sygnał aby wziąć się za leczenie. 
W badaniach prowadzonych w Wielkiej Brytanii oceniono, że zespół przewlekłego zmęczenia występuje u jednej osoby na 1000 w całym społeczeństwie. Moim zdaniem te dane są mocno zaniżone. Zmęczenie towarzyszy wielu chorobom somatycznym i niektórym zaburzeniom psychicznym. Z jednej strony tempo życia, „walka o byt”, z drugiej strony brak napędu, brak chęci i sił do działania, przewlekłe zmęczenie. Objawy niewytłumaczalnego zmęczenia pojawiają się u osób młodych, w pełni zdrowych; najczęściej występują w grupie wiekowej 20-40 lat, częściej u kobiet, ale nie są obce również emerytom, kobietom w okresie menopauzy.

Objawy

Objawy są dość zróżnicowane. Najczęściej występują stany podgorączkowe, przewlekłe zapalenie zatok, stany alergiczne, takie jak pokrzywka lub utrzymujący się alergiczny nieżyt nosa, bóle w klatce piersiowej, nocne poty, kołatania serca i zmiany masy ciała. Mogą pojawiać się bóle stawów, ale bez obrzęku i zaczerwienienia oraz zaburzenia miesiączkowania i termoregulacji. Osoby z zespołem chronicznego zmęczenia często skarżą się także na objawy zespołu jelita drażliwego. Są nadwrażliwi na alkohol, niektóre konwencjonalne leki i zanieczyszczenie środowiska. W okresie poprzedzającym wystąpienie choroby cierpią z powodu alergii i częstych infekcji. Objawom tym towarzyszy senność w ciągu dnia, w nocy z kolei pojawia się bezsenność.  
Psychiatrzy amerykańscy zalecają, aby wziąć pod uwagę depresję. Jednak pacjent z depresją, namówiony do wysiłku fizycznego, nie odczuwa zmęczenia. Z kolei pacjenci z zespołem chronicznego zmęczenia , w przeciwieństwie do chorych z depresją, nie wykazuje braku motywacji, nie ma poczucia winy, prawidłowo reaguje na bodźce emocjonalne.
Co predysponuje
Dużą rolę przypisuje się skłonnościom genetycznym, także warunki pracy i środowiska, np. długotrwała sytuacja stresowa. Życie na wysokich obrotach ma swoją cenę. Pojawiają się zaburzenia snu, rozdrażnienie, zaburzenia sprawności seksualnej, brak kontaktu z rodziną. Dominuje era "dopalaczy" - duże ilości kawy, papierosy, czasami nawet narkotyki, które pozwalają przetrwać jeszcze przez kilka lat. Potem możliwości psychoorganiczne organizmu się wyczerpują, a psychologowie określają to "zespołem wyciśniętej cytryny". U takiego człowieka wystarczy cokolwiek: banalna infekcja czy dodatkowy stres, by wyzwolić zespół przewlekłego zmęczenia.
Druga grupa pacjentów to ci, którzy opiekują się innymi, ciężko chorymi ludźmi. Należy np. zwrócić uwagę na osoby odchodzące na emeryturę - często zespół chronicznego zmęczenia stwierdza się u takich kobiet, które są wprawdzie niemłode, ale jeszcze w pełni sił witalnych. Kolejna grupa to lekarze, pielęgniarki, nauczyciele, psychoterapeuci, duchowni. Są to osoby, u których może rozwinąć się zespół wypalenia zawodowego, a w konsekwencji przewlekłe zmęczenie..
Kardiolodzy stworzyli takie powiedzenie: należy "pracować tak, jak robi to twoje serce: odpoczywać zanim się zmęczysz". Po każdym skurczu serca następuje bowiem krótki okres odpoczynku. Przy umiarkowanym tempie 70 uderzeń na minutę serce pracuje tylko 9 godzin w ciągu doby. Te krótkie przerwy dają w sumie do 15 godzin odpoczynku dziennie.

Mini test

Do rozpoznania zespołu przewlekłego zmęczenia konieczne jest wystąpienie chociaż czterech z niżej wymienionych objawów:
-zaburzenia pamięci lub koncentracji,
-ból gardła,
-tkliwość węzłów chłonnych, zwłaszcza szyjnych i pachowych,
-bóle mięśni o charakterze rozlanym,
-bóle stawów, ale bez cech zapalenia i obrzęku,
-bóle głowy o nieokreślonym bliżej charakterze,
-złe samopoczucie po wysiłku, utrzymujące się ponad 24 godziny,
-sen nie dający wypoczynku.
Leczenie

W leczeniu farmakologicznym  zespołu przewlekłego zmęczenia chciałbym zwrócić uwagę na preparaty zawierające tryptofan, inozytol, ziarna kakaowca, makę, algę - chlorella.

Tryptofan to jeden z tzw. „aminokwasów niezbędnych”, tj. aminokwasów, które nie mogą być same z siebie wytwarzane w organizmie ludzkim, lecz muszą być mu dostarczane wraz z pożywieniem. Jego brak, prowadzi między innymi do agresji, depresji, oraz zaburzeń rytmu snu. Z tryptofanu, ludzkie ciało produkuje bowiem hormony odgrywające bardzo ważną rolę w kontrolowaniu naszego nastroju i snu – serotoninę oraz melatoninę.

1. Melatonina – jest to hormon produkowany przez szyszynkę (gruczoł dokrewny znajdujący się w centralnej części mózgu), odpowiedzialny za regulację dobowego cyklu snu i czuwania oraz tzw. „zegara biologicznego”. To melatonina odpowiada za to, aby nasz organizm był gotowy do zdrowego, regeneracyjnego wypoczynku. Jej brak jest natomiast odpowiedzialny za większość przypadków problemów ze snem.

Badania naukowe dowiodły, że regeneracja organizmu podczas snu zależy nie od jego długości, lecz głównie od jego jakości. Sen charakteryzujący się dobrą jakością to sen dochodzący do tzw. 4 fazy snu (obejmującej około 15-20% całego snu). To właśnie na tym krótkim odcinku nasz organizm regeneruje się, a nam powracają siły i energia. Jeśli chcemy się dobrze wysypiać, musimy zatem zapewnić sobie wystarczającą ilości głębokiego snu a o tym, czy nasz sen „dochodzi” do tej fazy decyduje właśnie melatonina – tylko kiedy jej poziom jest wysoki możemy skutecznie odpoczywać.

Melatonina łagodzi również skutki procesów starzenia się (jest ona w stanie o prawie 25% opóźnić procesy starzenia się organizmu), skutecznie stymuluje układ odpornościowy, obniża cholesterol, pomaga w profilaktyce takich chorób jak cukrzyca i artretyzm oraz wpływa korzystnie na rozładowywanie stresu. Melatonina usuwa także z organizmu wolne rodniki, których działanie polega na uszkadzaniu zdrowych komórek organizmu i przyczynia się do powstawania nowotworów.

2. Serotonina - to hormon niezwykle ważny dla poprawnego funkcjonowania organizmu człowieka. Jego działanie można zaobserwować na dwóch płaszczyznach – fizycznej i psychicznej. W sferze fizycznej serotonina odpowiada m.in. za odczuwanie apetytu i proces trawienia, regulację ciśnienia krwi i jej krzepnięcia,  utrzymywanie odpowiedniej temperatury ciała, proces dojrzewania i menstruację oraz odnowę komórkową organizmu.

Skutkiem niedoboru serotoniny są np. migreny i zwiększone odczuwanie bólu - serotonina odpowiada bowiem za jego percepcję.

Ważniejszą sferą regulowaną przez ten hormon jest jednak sfera psychiczna człowieka. Serotonina odpowiada bowiem za nasze samopoczucie psychiczne, regulując czynności ośrodkowego układu nerwowego - jest neurotransmiterem, który zawiaduje i przekazuje impulsy nerwowe do tkanek. Od niej zależy, czy sygnał systemu nerwowego będzie w stanie dotrzeć do wszystkich zakątków ciała.

Serotonina ma zasadnicze znaczenie w procesie antydepresyjnym a jej brak powoduje apatię, dezorientację, brak skupienia, nadmierną agresję oraz depresję.

Niedobór serotoniny powoduje także skłonności do obżarstwa. Organizm chcąc uzupełnić poziom serotoniny „domaga się” słodyczy, w nich zazwyczaj znajdujemy bowiem sporo tryptofanu. Większość osób z nadwagą ma niski poziom serotoniny.

Tryptofan jest często polecany osobom starającym się rzucić nałóg palenia tytoniu lub picia alkoholu. Substancje takie jak nikotyna mają bowiem (poza właściwościami uzależniającymi) zdolność wpływania na mózg człowieka w ten sposób, że przez pewien czas po ich wprowadzeniu do organizmu czujemy się lepiej – polepszają one nasze samopoczucie (choć jest to uczucie złudne, wyjaśnia dlaczego tak trudno rozstać nam się z nałogiem). Naturalnym substytutem dla takich substancji jest w ludzkim organizmie serotonina. Jeżeli decydujemy się np. rzucić palenie, nasz organizm będzie samoistnie starał się wytworzyć wystarczająco dużo serotoniny by zastąpić brak nikotyny. Będziemy zatem odczuwali wzmożony apetyt i więcej jedli (szczególnie słodyczy). W żadnym pożywieniu organizm nie odnajdzie jednak wystarczającej ilości tryptofanu aby poradzić sobie z tak poważną luką! W ten sposób będziemy zazwyczaj odczuwali skutki abstynencji i co najwyżej trochę przytyjemy. Jeżeli natomiast zastosujemy L-Tryptofan, nasze ciało będzie sobie w stanie poradzić z efektami odstawiania środków uzależniających poprzez wytworzenie dużych ilości serotoniny.

Inozytol zwany też witaminą B8, to kolejny ważny składnik leków wykorzystywanych w zespole chronicznego zmęczenia, odpowiada w organizmie człowieka m.in. za prawidłowe funkcjonowanie neuroprzekaźników. Zwiększa wrażliwość receptorów na serotoninę, co skutkuje poprawą samopoczucia, sprawności umysłowej i stabilizacją nastroju. Zapewnia też równowagę jonów miedzi i cynku w komórkach mózgu. Ma to istotne znaczenie dla systemu nerwowego. Inozytol, jeden z najważniejszych składników lecytyny, pełni także rolę substancji lipotropowej zapobiegającej gromadzeniu się tłuszczu i cholesterolu w wątrobie. Niedobór inozytolu związany jest z coraz większym narażeniem na stres, a zwłaszcza z wypłukiwaniem go z organizmu przez picie nadmiernej ilości płynów, np. kofeina zawarta w kawie znacznie obniża jego poziom.

Ziarna kakaowca nie zawierają cukru, ale mają białko, tłuszcz, węglowodany, błonnik, żelazo, wapń, magnez, witaminy z grupy B, witaminę C i E oraz wiele innych składników. Wysoka zawartość magnezu w ziarnach kakaowca może zwiększyć siłę mięśnia sercowego, zmniejszyć krzepliwość krwi, wyregulować nasze ciśnienie krwi i zmniejszyć prawdopodobieństwo zatorów oraz udaru. Ziarna kakaowca pomagają także zredukować symptomy i ryzyko zwapnienia tętnic i żył oraz skurczy (bóli) menstruacyjnych. Magnez wpływa na zwiększenie alkaliczności naszego organizmu. Zasadowość magnezu może w znacznym stopniu wspomóc usuwanie toksyn z organizmu.

Ziarna kakaowca zawierają również m.in. serotoninę, tryptofan, dopaminę oraz roślinne inhibitory. Wszystkie te substancje działają pozytywnie na chemię naszego mózgu, ponieważ dopuszczają do krążenia większą ilość serotoniny oraz innych neurotransmiterów w mózgu.

Chlorella jest to jednokomórkowy organizm - glon. Wzmacnia żołądkowo-jelitową błonę śluzową - naturalną barierę ochronną przeciwko szkodliwym substancjom, wiąże takie trucizny jak ciężkie metale (na przykład rtęć z amalgamatów czy kadm z papierosów itd.), jak również rozpuszczalniki, pestycydy, PCB itp., stymuluje tworzenie specjalnych substancji produkowanych przez organizm, które powstrzymują infekcje, wycisza pobudzenie systemu obronnego organizmu, zapobiega destrukcji spowodowanej przez własne przeciwciała (reakcja autoimmunologiczna), dostarcza organizmowi cennych substancji takich jak aminokwasy, witaminy, minerały, kwasy tłuszczowe, stymuluje pracę makrofagów - komórek odpowiedzialnych za obronę organizmu przeciwko czynnikom patogennym.

Maca, quinoa, soja. Zawierają aminokwasy: alaninę, argininę, kwas asparginowy, cysteinę, kwas glutaminowy, histydynę, glicynę, izoleucynę*, leucynę*, lizynę*, metioninę*, fenyloalaninę*, prolinę, serynę, treoninę*, tryptofan*, tyrozynę i walinę*(* aminokwasy egzogenne, które muszą być dostarczone w pożywieniu). Są źródłem niezbędnych aminokwasów, ale także NNKT czyli niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (w tym kwas linolowy, używany przez organizm do biosyntezy i korzystnie regulujący profil cholesterolowy) oraz liczne makro- i mikroelementy. Izolat białka sojowego uznawany jest za jedno z najlepiej przyswajalnych przez organizm ludzki białek w przyrodzie. Dodatkowo zwiększa on (dzięki flawonoidom) obronę antyoksydacyjną organizmu.

Kozłek, chmiel, melisa, serdecznik 
Uspokajające działanie korzenia kozłka wykorzystuje się w medycynie tradycyjnej od setek lat, a obecnie w Europie przetwory z kozłka są najczęściej stosowanymi lekami uspokajającymi. Publikowane ostatnio badania kliniczne dowodzą ich skuteczności w zaburzeniach snu, bez powodowania zazwyczaj oczekiwanych działań niepożądanych, zaburzających koncentrację i czas reakcji. Podobnie owocostany chmielu oraz ziele melisy i serdecznika są tradycyjnie używane w terapii zaburzeń snu i nadmiernego pobudzenia.


Reishi (Ganoderma lucidum)
Początek niezwykłej historii grzybków Reishi ma miejsce w krajach Dalekiego Wschodu. Zarówno w Chinach jak i Japonii znany był od tysięcy lat. Dzięki szczególnym właściwością odmładzającym i wspomagającym leczenie wielu schorzeń, określano go mianem grzybka "nieśmiertelności i długowieczności". Obecnie w związku z potwierdzoną wieloma badaniami skutecznością otrzymał przydomek - "Dar Bogów".
Ze względu na słabą dostępność i rzadkość, grzybki Reishi były bardzo cennym i luksusowym "towarem", na którego mogli sobie pozwolić tylko nieliczni. Jednak, po przeprowadzeniu szeregu badań potwierdzających ich korzystny wpływ na zdrowie człowieka rozpoczęto ogólnoświatową hodowlę grzybków, przyczyniając się tym samym do znacznego obniżenia ceny i większej dostępności.
Grzybki Reishi występują także w Polsce, jednak są pod ścisłą ochroną.

Zastosowanie:

Grzybki Reishi zawierają szerokie spektrum działania potwierdzone niejednokrotnie badaniami klinicznymi. Regularne przyjmowanie Reishi wspomaga terapię następujących jednostkach chorobowych:

  NowotwórBadanie udowodniły skuteczność wspomagania terapii przeciwnowotworowej zarodnikami Reishi w leczeniu raka: piersi, macicy, prostaty, mózgu, żołądka, nerek, wątroby, trzustki, przełyku, gardła, płuc, jelita cienkiego i grubego, odbytu, białaczki i chłoniaka. U pacjentów po radio- i chemioterapii regularnie przyjmujących Reishi znacząco wzrosła jakość życia (poprawa apetytu, wzrost sił witalnych, lepsze samopoczucie).

  Choroby układu sercowo-naczyniowego
U osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej i lipidowej po kuracji preparatami zawierającymi Reishi zaobserwowano obniżenie ciśnienia tętniczego i stężenia triglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz cukru we krwi. U 80% osób biorących udział w badaniu zaobserwowano zmniejszenie: dolegliwości bólowych w klatce piersiowej, duszności i zaburzeń rytmu serca. Dodatkowo dzięki adenozynie obecnej w zarodnikach grzybków Reishi, preparaty te stosuje się w profilaktyce choroby zakrzepowo-zatorowej. Systematyczne przyjmowanie Reishi obniża lepkość krwi zapobiegając tym samym tworzeniu się skrzepów i występowaniu incydentów naczyniowych (udar mózgu, tętniaki, miażdżyca).

  Chroniczne zmęczenie
Co roku notuje się coraz większą zapadalność na tego typu przypadłość. Chroniczne zmęczenie związane jest głównie z ciągłym pośpiechem, brakiem wypoczynku i przewlekłym stresem. Dotyczy ona każdej grupy społecznej, począwszy od studentów skończywszy na emerytach. Po 3-4 miesięcznej kuracji Reishi, badania wykazały 90% skuteczność w ustąpieniu objawów chronicznego zmęczenia (przemęczenie, zaburzenia snu, nerwice, osłabienie, rozdrażnienie).

  Andropauza
Reishi znalazło także zastosowanie w zmniejszeniu objawów andropauzy w mężczyzn. Systematyczne przyjmowanie grzybków Reishi znacznie ograniczyło występowanie zmęczenia, depresji, zaburzeń snu i pracy serca, rozdrażnienia, nadpobudliwości oraz dodatkowo przyczyniło się do eliminacji zaburzeń seksualnych.

  Choroby układu trawiennego
Zaleca się przyjmowanie Reishi u osób cierpiących z powodu chorób wątroby, takich jak żółtaczka, zapalenie, niewydolność i guzy wątroby oraz zatrucie i choroba alkoholowa. Grzybki Reishi zaleca się w przypadku występowania zaburzeń żołądka, śledziony, jelit i woreczka żółciowego.

Grzybki Reishi oprócz wspomagania kuracji leczniczych wielu schorzeń, wykazują dodatkowe korzystne właściwości. Jako silny antyoksydant, opóźniają proces inwolucyjne zachodzące w organizmie. Wpływa na zdrowszy wygląd skóry, lepsze samopoczucie i zdolność koncentracji. Regularne przyjmowanie Reishi wspomaga proces odtruwania i oczyszczania organizmu z toksyn i złogów. Dzięki obecności polisacharydów Reishi korzystnie wpływa na wzmocnienie układu odpornościowego (skuteczny przy alergiach) i usprawnienie pracy wątroby (głównego narządu-gruczołu odtruwającego organizm), pomagając przy tym efektywnie usuwać szkodliwe substancje z organizmu.

Preparaty bez recepty w zespole przewlekłego zmęczenia:

AMINOSTAR GHS 100 KAPS., zawiera: L-argininę, L-ornitynę HCl, L-lizynę HCl, L-glicynę, L-leucynę, L-tryptofan, witaminę C, witamina B6.

ASTRES FORTE 30 TABL., zawiera: tryptofan 30 mg, magnez 25 mg, wapń 20 mg, cynk 5 mg, witamina E 3 mg, witamina B6 0,6 mg, witamina B1 0,4 mg, mangan 0,3 mg, selen 7 μg.

CHLORELLA 200 TABLETEK - POPRAWA ODPORNOŚCI

DON`T WORRY II, 120 TABLETEK, zawiera: ekstrakt z proteiny sojowej bogatej w aminokwasy L – tyrozynę, L-tryptofan 150 mg, witamina B9 - 200 mcg, B6 - 2 mg, B12 - 1 mcg, C - 30 mg, 10% ekstrakt z żeń-szenia - 10 mg

KAKAO - ZIARNA Z KAKAOWCA, 227 G

MACA VITA PROSZEK 280 G. Stanowi kompozycję przetworów trzech roślin (maca, quinoa, soja), charakteryzujących się wysoką zawartością białek oraz premiksu witaminowego i składników fizjologicznie wspomagających (kreatyna i L-karnityna).Wysoka (ponad 60%) koncentracja białek w preparacie sprawia, że posiada on wysokie właściwości energetyzujące i witalizujące organizm ludzki. Preparat przeznaczony jest dla osób w stanach osłabienia i rekonwalescencji, u których występuje konieczność stopniowego odbudowania masy mięśniowej w sposób kontrolowany, a także dla osób prowadzących aktywny ruchowo tryb życia i wegetarian.

SEROXYL 60 KAPSUŁEK, zawiera L-tryptofan (110 mg na 1 kapsułkę), Witaminę B6.

TONISOL 50 TABLETEK, zawiera: L-tryptofan 100 mg, inozytol 100 mg, niacyna (wit. B-3) 7,5 mg (41,7 % d.z.s. *) (*% d.z.s. procent realizacji dziennego zalecanego spożycia)

Antynervin

 Lek recepturowy w kapsułkach, receptura opracowana przez autora, mgr farmacji Tomasz Mrozowskiego.

Skład:

Tryptofan                                                 0,030 g

Magnez                                                     0,025 g      

Cynk                                                         0,005 g

Witamina B6                                            0,6  mg

Witamina B1                                            0,4  mg

Witamina E                                              0,003 g

Mangan                                                    0,3  mg

Selen                                                        7,0  μg

Korzeń waleriany                                    0,17   g

Liść melisy                                               0,05   g

Szyszka chmielu                                      0,05   g

Ziele serdecznika                                     0,05   g

Ekstrakt z Reishi                                      0,200 g

Działanie lecznicze preparatu jest widoczne po 7 – 14 dniach stosowania, następuje wyciszenie, poprawa jakości snu, zmniejsza się drażliwość, po 14 – 30 dniach zwiększa się odporność organizmu, następuje jego stopniowe oczyszczenie, poprawa pracy narządów wewnętrznych, widoczny jest efekt antyoksydacyjny. Preparat należy stosować przez okres 6 – 12 miesięcy. Lek nie jest dostępny w aptekach. Przygotowywany jest na indywidualne zamówienie.

Informacje na temat leku można uzyskać pod numerem telefonu:

Mgr farm. Tomasz Mrozowski – 692 784 978